เนื่องในโอกาสวันคล้ายวันพระราชสมภพสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพร้ตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี เจริญพระชนมายุครบ ๖๙ พรรษา ในวันอังคารที่ ๒ เมษายน ๒๕๖๗ ซึ่งนับเป็นวาระสำคัญที่จะไต้ร่วมน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณที่ได้ทรงห่วงใย และปฏิบัติพระราชกรณียกิจเพื่อประชาชนชาวไทยด้วยความทุ่มเทพระวรกายมาโดยตลอด
การอนุรักษ์พันธุกรรมพืชริ่มต้นจากพระรชกระแสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่๙ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๘ ให้อนุรักษ์ต้นขนุนหลังพระตำหนักไพศาลทักษิณ ในพระบรมมหาราชวังโดยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ที่อาคารห้องปฏิบัติการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชที่โครงการส่วนพระองค์ฯสวนจิตรถดา จากนั้นจึงได้มีการเพาะเลี้ยงขยายพันธุ์พืชอีกหลายชนิดเช่น พุดสวน มณฑา และหวาย
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ได้ก่อตั้งขึ้นเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยทรงมีพระราชดำริให้อนุรักษ์พืชพรรณของประเทศและดำเนินการเป็นธนาคารพืชพรรณ มีเป้าหมายเพื่ออนุรักษ์และพัฒนาทุเรียนสายพันธุ์ ทรัพยากรพันธุกรรมพืชให้เกิดประโยชน์กับมหาชนชาวไทยทั้งพืชสายพันธุ์หายากเช่นตั้งเดิม พืชพรรณตามเกาะต่างๆ ทรงพระราชทานแนวทางการสอนและอบรมให้เด็กมีจิตสำนึกในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชด้านสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนทรงมีพระราชดำริให้จัดทำศูนย์ข้อมูลพันธุกรรมพืชเพื่อการค้นคว้าและอ้างอิง
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (ช ในฐานะเป็นหน่วยงานร่วมสนองพระราชดำริโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (พ.สธ.- วช.) ดำเนินกิจกรรมสนองพระราชดำริ ตั้งแต่ปี พศ. ๒๕๓๕ อย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบันเป็นเวลากว่า ๓๐ ปี ดำเนินงานด้านวิชาการ การจัดทำเอกสารเผยแพร่ผลงนวิจัย พ.สธ.-วช. ไม่น้อยกว่า ๒๐ ฉบับ เก็บรวบรวมข้อมูลงานวิจัยและนวัตกรรม เพื่อการศึกษาด้านการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชมากกว่า ๓๐ ปี โครงการ จัดนิทรรศการวิชาการในงานประชุมและวิชาการเป็นประจำทุกปีและในปีพ.ศ.๒๕๖๗วช.ได้จัดทำเว็บไชต์ อพ.สธ.-วช.(www.spg.nrct. go.th) เพื่อเฉลิมพระเกียรติ ๖๙ พรรษา สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โดยมีวัตถุประสงศ์เพื่อเป็นการสร้างเครือข่ายการให้ความรู้ด้นวิชาการ รวบรวมข้อมูลพืชอนุรักษ์ สนับสนุนโครงการสวนพฤกษศาสตร์ โรงเรียน และเป็นช่องทางการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์การดำเนินงานของ อพ.สธ.-วช.